ประวัติความเป็นมา
“พญาศรีสัตตนาคราช” สร้างด้วยทองเหลืองทั้งองค์ มีขนาดกว้าง 4.49 เมตร สูง 10.90 เมตร น้ำหนักรวม 9 ตัน ประดิษฐานอยู่บนแท่นรวมความสูง 16.29 เมตร ถือว่าเป็นพญานาคองค์เดียวในโลกที่ไม่เหมือนใคร เพราะที่พระศอมีสร้อยสังวาลย์ที่นำเอาสัญลักษณ์เหนือซุ้มประตูองค์พระธาตุพนมมาสวมคล้องไว้ แสดงถึงองค์พญานาคที่มีความผูกพัน เชื่อมโยง พิทักษ์ ปกปักรักษาองค์พระธาตุพนมตามตำนานที่กล่าวขานสืบมานาน รูปลักษณะเป็นองค์พญานาค 7 เศียร ประทับพักอิริยาบทสงบนิ่งขดลำตัว 3 ชั้น บ่งบอกถึงความสงบสุขของจังหวัดนครพนมที่พญานาคเลือกเป็นที่ประทับ รูปทรง 7 เศียร เมื่อรวมกันแล้ว รูปทรงจะคล้ายดอกบัวซึ่งในตำนานพญานาคจะเกี่ยวข้องกับพระพุทธศาสนา หน้าหรือลำตัวพญานาคจะอวบอ้วน เยือกเย็นเสมือนผู้ใหญ่ใจดีที่สลัดสิ้นซึ่งกิเลส ตัณหา ราคะ เปี่ยมด้วยคุณธรรม ผู้มาขอพรจากท่านจะได้รับความสมประสงค์ สมปรารถนาทุกคน สังวาลย์ที่ประดับศอสื่อถึงสัญลักษณ์ของจังหวัดนครพนม ซึ่งมีองค์พระธาตุพนมอันเป็นศูนย์รวมจิตใจ ของพี่น้องพุทธศาสนิกชนทั่วโลก และอาณาจักรศรีโคตรบูรณ์ที่เจริญรุ่งเรืองในอดีตการ หันหน้าไปทางทิศเหนือเฉียงตะวันออก ที่ 6 องศา 20 ฟิลิปดา ทิศเหนือบ่งบอกถึงการหันหน้ามองเมืองนครพนม ซึ่งตั้งอยู่ริมฝั่งแม่น้ำโขง อันจะนำสู่ความเจริญรุ่งเรือง มีเกียรติยศ ชื่อเสียง ประกาศศักดิ์ศรีบารมีให้แก่เมืองนครพนมให้ลือเลื่องชื่อขจรขจาย การว่ายไหลทวนกระแสน้ำโขงขึ้นไปทางเหนือเปรียบประดุจการแสดงถึงพละกำลังที่ยิ่งใหญ่ แข็งแรง การหันเฉียงตะวันออกนำไปสู่การออกได้ทุกช่องทาง มิติดขัดสน ทำมาค้าขายคล่องออกตัวได้ดีปราศจากปัญหา อุปสรรค ทั้งปวง ซึ่งหากหันไปทางทิศใต้ก็จะเป็นการไหลไปตามน้ำโขง ซึ่งอธิบายเปรียบได้เสมือนปลาที่กำลังจะหมดแรง หมดพละกำลัง หรือสัตว์ที่กำลังจะตายเท่านั้นที่จะไหลไปตามน้ำ หากหันไปทิศตะวันตกก็ดุจดั่งพระอาทิตย์อัศดง ตกต่ำขาลง ที่กำลังจะลับเหลี่ยมเขา นำไปสู่ความมืดมิด บอดสนิทในลาภ ยศ สรรเสริญ สุข อันผู้คนมิพึงปรารถนาได้พบพาน
คาถาบูชาพญาศรีสัตตนาคราช
จุดธูปหอม 19 ดอก พวงมาลัยดอกมะลิ 1 พวง
นะโมตัสสะ ภะคะวะโต อะระหะโต สัมมา สัมพุทธัสสะ (3จบ)
กาเยะนะ วาจายะ วะ เจตะสาวา
อิมัง สิริสัตตะนาคะ ราชะนามะกัง
อะหัง วันทามิ สัพพะทา
สัพพะโสตถี ภะวันตุ เม
สำหรับ พญาศรีสัตตนาคราช เป็นแลนด์มาร์คสำคัญคู่จังหวัดนครพนม ประดิษฐานอยู่ริมฝั่งแม่น้ำโขง ถนนสุนทรวิจิตร เทศบาลเมืองนครพนม ถูกสร้างขึ้นเพื่อเป็นการอนุรักษ์ประเพณีวัฒนธรรมและความเชื่อเกี่ยวกับพญานาคของชาวไทยและชาวลาวที่อาศัยอยู่ริมฝั่งแม่น้ำโขง ที่มีความศักดิ์สิทธิ์ในฐานะที่เป็นผู้ดูแลปักปักษ์รักษาแถบลุ่มน้ำโขง รักษาพุทธศาสนาและองค์พระธาตุพนม
